Nghệ thuật cắm hoa Nhật Bản

Ikebana – Ngh thut cm hoa Nht B

Đng sau v đp v mt hình thc, các loi hoa còn có th đi din cho mt ý nghĩa nào đó, truyn đt mt trng thái hay mt cm xúc mà không cn li nói. 

Image result for Nghệ thuật cắm hoa Nhật Bản

Trong văn hóa Nht Bn có t Hanakotoba 花言葉 dùng đ ch “ngôn ng ca hoa”, tc bt kỳ mt màu sc, hình dáng, tên gi nào ca mi loài hoa đu phn ánh nhng ý nghĩa riêng. Có l vì tình yêu vô b bến đi vi v đp ca hoa lá, thiên nhiên mà người dân đt nước mt tri mc đã gìn gi và phát trin b môn cm hoa lên mt tm cao mi, đó là Ikebana 生け花.


Ikebana là t được dùng đ gi tên cho ngh thut cm hoa Nht Bn, nó cũng có ý nghĩa là “mang li s sng cho hoa”. S phát trin lên đến đnh cao ca Ikebana ti Nht đã góp phn th hin tình yêu ca người dân đt nước mt tri mc đi vi thiên nhiên. Nếu bn yêu thích và mong mun tìm hiu văn hóa Nht Bn, hãy cùng tìm hiu v lch s hình thành cũng như đc đim ca b môn ngh thut đc đáo này nhé!
 

  1. Lch s hình thành Ikebana

Thật ra thì cũng không thể xác đnh được chính xác Ikebana ra đời khi nào. Tuy nhiên, theo nhiu tài liu nghiên cu cho thy nguồn gốc của Ikebana bắt nguồn từ phong tục dâng hoa cho Đức Phật trong Phật giáo. Phật giáo được du nhập vào Nhật Bản vào khoảng thế kỷ thứ 6 – đây là thời đại Asuka 飛鳥時代, và có th thi đim ra đi ca Ikebana chính là vào khoảng thời gian này.
Image result for Lịch sử hình thành Ikebana


Tuy nhiên, Ikebana xuất hiện chính thc trong các tài liệu và tư liệu một cách rõ ràng nht là từ thời đại Muromachi 室町時代 vào cuối thế kỷ 14 đến giữa thế kỷ 15. Vào thời kỳ này, những văn hóa đặc trưng của Nhật Bản như kiến trúc truyền thống, sân vườn, thơ Renga, kịch nô, tiệc trà,… cũng đã có nhng bước phát trin đc bit. Vào thi Muramachi, các võ sĩ dn thay mặt cho quý tộc xuất hiện trong nhiu lĩnh vực văn hóa và h quan nim cắm hoa như một kỹ năng đặc biệt, cách cắm hoa đứng trong bình (còn gọi là Rikka 立花) được sinh ra.

Image result for Lịch sử hình thành Ikebana

Ikebana đã có những bước phát triển lớn từ thời đại Momoyama 桃山時代 đến đầu thời Edo 江戸時代. Cho đến cuối thế kỷ 19, vào đầu thời kỳ văn minh Minh Trị thì Ikebana đã có du hiu chm phát trin. Tuy nhiên cùng với phong trào phát trin văn hóa ca chính phủ lúc by gi, Ikebana – t mt loi hình ngh thut dành riêng cho tng lp tăng l và võ sĩ, dn được tái thiết cũng như đến gn hơn vi nhiu tng lp khác trong xã hi, đc bit là nhng người nội trợ. Tính đến nay, ti Nht Bn li có ti 3000 trường dy cm hoa vi khong 15 – 20 triu hc viên.

Image result for Lịch sử hình thành Ikebana

  1. Ikebana – Khi cm hoa được nâng tm lên thành ngh thut

Khi mt ln đt chân vào thế gii ngh thut Ikebana, bn s thy rng cm hoa không còn đơn thun là mt thú vui tao nhã hay mt cách lp đy không gian, mt hình thc trang trí nhà ca na. Vi tư cách là mt hình thc ngh thut, Ikebana được chi phi bi mt s trường phái tư tưởng nht đnh. Mi trường phái Ikebana li có nhng quy tc riêng và các phương pháp được quy đnh cht ch. Các hc viên Ikebana, dưới s hướng dn ca chuyên gia, s thc hành sp xếp nhng bông hoa thông qua vic hc hi các phong cách khác nhau.


Ngoài ra, người Nht quan nim Ikebana không ch đơn thun là hành đng cm hoa vào bình hay l nh, mà còn là mt quá trình mang tính tâm linh hay s giao thoa vi vũ tr, mà đó con người đt được s cân bng và cng c mi quan h ca h vi t nhiên.
 


Người Nht có câu nói, “Iwanu ga hana 言わぬが花”, nghĩa là “hoa không lên tiếng”, đ biu l nhng đc tính ca s im lng, hoc mt người không trò chuyn vi người khác (khá tương đng vi “im lng là vàng” ca chúng ta). Điu này góp phn truyn ti bn cht ca Ikebana – mt hot đng gii trí nh nhàng, sâu lng, và cũng giúp rèn luyn con người v mt tinh thn mt cách tuyt vi. Có l chính vì điu đó mà ti Nht Bn, ngh thut Ikebana còn được len li vào nhiu lĩnh vc ca đi sng, các chiến binh Samurai 侍 đã được yêu cu luyn tp Ikebana đ tư duy thêm rõ ràng và tăng cường s tp trung trước mi trn chiến.
 


Trong xã hi Nht Bn hin đi, ngh thut Ikebana vn gi được ch đng ca mình, nhiu người Nht tìm đến b môn này đ gii ta tâm trí, tìm kiếm s bình an trong ni tâm. Ikebana có mi quan h tương quan vi nhiu loi hình ngh thut khác như ngh thut thư pháp, trà đo (sado 茶道). Đc bit là trong trà đo, thông thường trước mt bui sado, các v khách thường dành thi gian chiêm ngưỡng Ikebana được thay đi hoa theo mùa và theo s chy trôi ca thi gian.
 

Ngh thut không ch là nhng điu đp mà nó còn phi gây xúc cm. Ikebana cũng vy, đ có th k nhng câu chuyn, din đt mt ý nim hay bc l cm xúc, đt đến “vô vi”, cm như không cm, sp xếp như ngu nhiên, người cm hoa phi có s cm nhn sâu sc v v đp ni ti ca tng loài hoa, vượt qua cái đp v hình thc bên ngoài.


Nếu bn có dp nhìn ngm mt đôi tay ca các ngh nhân Ikebana khi h thao tác, bn s không khó đ cm nhn được s du dàng và an tĩnh trong tng chuyn đng cũng như s trân trng tuyt đi ca h vi nhng bông hoa, chiếc lá,… Qua đó có th thy, trong thế gii ngh thut Ikebana, không có người làm và không có sn phm được làm ra, ch có “s nương ta”.


Chính vì điu này, các chuyên gia Ikebana quan nim rng mi tác phm Ikebana cui cùng thường s tiết l rt nhiu v người đng sau nó, vì h đã gi li mt phn ca bn thân vào đó. Vì vy mà Ikebana cũng chính là mt ngh thut cm hoa được nâng tm thành “Hoa đo”.
 

  1. Những trường phái của nghệ thuật Ikebana

Đim khác nhau rõ nht có th nhn thy khi so sánh vi ngh thut cm hoa ca Ikebana và phương Tây đó là: Trong khi các nước phương Tây nhn mnh vào yếu t màu sc và s lượng ca vt liu, hướng s chú tâm vào v đp riêng ca các bông hoa thì ngh thut Ikebana Nht Bn li thiên v đường nét, cách xếp đt, b cc, và xem các yếu t như cành, cung, lá cũng như hoa đu quan trng như nhau – không có yếu t nào làm nn cho yếu t nào.
 


S phát trin ca Ikebana đã cho ra đi nhiu phong cách cm hoa khác nhau, trong đó các phong cách được ưa chung nht là Ikenobo 池坊, Ohara 小原 Sogetsu 草月,… Ngoài ra, hiện nay ti Nht Bn có hơn 300 trường phái Hoa Đạo đang tồn tại, và lâu đời nhất trong số đó là Ikenobo 池坊, được sáng lập bởi Ikenobo Senkei 池坊専慶 vốn là một tăng lữ.
 

  • Ikenobo池坊

Nhà sư Senkei Ikenobo 池坊専慶 chính là truyn nhân ca ông t Ikebana, đây là trường phái được xem là “ci r ca ngh thut Ikebana” và có lch s lâu đi nht vn còn được lưu truyn đến ngày nay.


Có 3 hình thc cm hoa trong trường phái Ikenobo chính là Rikka 立花, Shoka 生花Jiyuka 由花. Trong khi Rikka 立花 là phong cách th hin v đp ca t nhiên luôn có 7 cành th hin cho đi núi, thác nước, thung lũng và nhng s vt khác trong t nhiên thì Shoka 生花 luôn nhn mnh đến sc sng, ngun năng lượng đang phát trin, mi tác phm cn hi t đ 3 thành phn: Ten 天, Chi 土và Jin 人nghĩa là Tri, Đt và Con người. Jiyuka 由花 là hình thc cm hoa không b ràng buc bi bt c quy tc truyn thng nào và người thc hin có th s dng bt kỳ vt liu nào đ t do sáng to theo cá tính ca mình.
 

  • Ohara 小原

Đây là trường phái Ikebana được ra đi vào cui thế k th 19 bi ngh nhân Unshin Ohara 小原雲心 và được chia thành 2 nhánh ln là Shaker Moribana 写景盛花- tái hin li cnh quan thiên nhiên trong mâm tròn Suiban 水盤 và Shikisai-moribana 色彩盛花 –  tp trung phô bày v đp hình dáng và màu sc ca hoa c. Hin nay, gia ch đương nhim ca phong cách Ohara là ngh nhân Hiroki Ohara 小原宏貴 (kế nhim t năm 1995).
 


Nói đến thành tu ln nht ca trường phái Ohara có l chính là vic đã to ra mt phong cách cm hoa “thân thin” vi nhiu người, tc gn gũi và hin đi hơn. Ngoài ra, trường phái Ohara hin nay đã cho phép n gii cũng được gi chc v ging dy chính thc v cm hoa, chc v này trước đây ch nam gii, có th nói điu này được xem như mt n lc to ln cho s phát trin và lan rng ca văn hóa Ikebana.
 

  • Sogetsu 草月

Trường phái Sogetsu được sáng lp bi Sofu Teshigahara 勅使河原蒼風 vào năm 1927 vi ý nghĩa theo đui “cái đp phóng khoáng vượt ra khi mi khuôn mu”. Đim ni bt ca trường phái Sogetsu không đến t hình thc mà đ cao s t do, ngu nhiên.


Trường phái Sogetsu không s dng t “cm hoa”, mà din đt bng các ch như “to hình” hoc “biến đi” nhm mang đến s sng cho hoa. Trường phái này cũng đ cao cá tính ca người cm hoa, không ngng ci tiến và phát trin nhng ý tưởng mi, ngay c cành cây khô, si đá hay kim loi cũng được đem vào s dng trong Sogetsu. Có th nói giá tr đích thc ca Sogetsu chính là ngh thut Ikebana phá v nhng kiến thc thông thường, đ biu hin như mt hình mu ca v đp.
 


Tóm li, có th thy Ikebana là biu hin ca s nâng niu, trân quý, hiu rõ giá tr ca thiên nhiên ngay c trong đi sng hin đi. Khi s đô th hóa đang din ra vi tc đ chóng mt, người dân Nht Bn vn mong mun gi gìn và to ra mt chút không gian thiên nhiên trong cuc sng ca mình.
 


Càng tìm hiu v Nht Bn, chúng ta s không khi ngc nhiên và ngưỡng m đt nước mà dường như mi th đu được nâng tm lên thành ngh thut. Đ có th tìm hiu sâu hơn v văn hóa và con người đt nước mt tri mc, các bn hãy tham gia nhng chương trình ti KaizenYoshidaSchool đ trau di tiếng Nht cho mình mt cách tt nht. Gi ngay Hotline (028) 62 666 222 đ được tư vn ngay hôm nay bn nhé!

– ST –

Click ➡ Học tiếng Nhật online